MANUAL TESTING – NỀN TẢNG VÀ CHÌA KHÓA THÀNH CÔNG CỦA MỌI TESTER
Tác giả: TopTest Team
Thời gian đọc: ~10 phút
Danh mục: Manual Testing, Kiểm thử phần mềm, Tester Career
Giới thiệu: Vì sao Manual Testing vẫn luôn là “gốc rễ” của nghề Tester
Trong thời đại Automation Testing đang bùng nổ, không ít người mới bắt đầu sự nghiệp kiểm thử thắc mắc:
“Liệu Manual Testing có còn quan trọng nữa không?”
Câu trả lời là: Có, và thậm chí còn quan trọng hơn bao giờ hết.
Manual Testing không chỉ là giai đoạn khởi đầu, mà còn là nền tảng của tư duy kiểm thử phần mềm. Đây là nơi tester học cách quan sát, đặt câu hỏi, phát hiện lỗi và hiểu sâu hành vi người dùng.
Tại TopTest, chúng tôi tin rằng:
“Hiểu đúng về Manual Testing là bước đầu để trở thành Tester chuyên nghiệp và tự tin trong mọi dự án.”
Manual Testing là gì?
Manual Testing (Kiểm thử thủ công) là quá trình kiểm tra phần mềm mà không dùng công cụ tự động, nhằm đảm bảo sản phẩm hoạt động đúng với yêu cầu.
Người tester sẽ thực hiện từng bước test case, ghi nhận kết quả thực tế và so sánh với kết quả mong đợi để phát hiện lỗi (bug).
Ví dụ:
Khi test chức năng “Đăng nhập”:
- Nhập đúng tên và mật khẩu → đăng nhập thành công
- Nhập sai → hiển thị thông báo lỗi chính xác
- Nhấn “Quên mật khẩu” → điều hướng đến đúng trang reset
Tất cả đều được thực hiện thủ công, đó chính là Manual Testing.
Vai trò của Manual Testing trong vòng đời kiểm thử
Manual Testing giúp:
- Xác minh tính đúng đắn của sản phẩm
- Phát hiện lỗi UI/UX, usability mà automation khó nhận ra
- Hiểu hành vi người dùng thực tế
- Tạo nền tảng cho automation testing sau này
Không có Manual Testing, quy trình automation sẽ mất định hướng – bởi bạn không thể tự động hóa điều mà bạn chưa hiểu rõ.
Quy trình Manual Testing tiêu chuẩn
Các giai đoạn chính:
| Bước | Tên giai đoạn | Mô tả chi tiết |
| 1 | Phân tích yêu cầu (Requirement Analysis) | Đọc kỹ tài liệu SRS, xác định phạm vi và mục tiêu test. |
| 2 | Lập kế hoạch kiểm thử (Test Planning) | Xác định chiến lược test, nguồn lực, rủi ro và timeline. |
| 3 | Thiết kế test case (Test Case Design) | Viết test case chi tiết cho từng chức năng. |
| 4 | Thực thi test (Test Execution) | Thực hiện test case, ghi lại kết quả thực tế. |
| 5 | Báo cáo lỗi (Defect Reporting) | Dùng công cụ như JIRA, Redmine, Trello để quản lý bug. |
| 6 | Kiểm thử hồi quy (Regression Testing) | Retest sau khi fix để đảm bảo hệ thống ổn định. |
Ưu – Nhược điểm của Manual Testing
| Ưu điểm | Nhược điểm |
| Dễ bắt đầu, không cần code | Tốn thời gian khi test lặp lại |
| Phát hiện tốt lỗi giao diện, usability | Dễ sai sót do yếu tố con người |
| Linh hoạt với yêu cầu thay đổi | Khó mở rộng cho hệ thống lớn |
| Thích hợp cho exploratory testing | Không tối ưu cho regression test |
Kỹ năng cần có của một Manual Tester chuyên nghiệp
Một tester giỏi không chỉ “test theo checklist”, mà cần có:
- Hiểu nghiệp vụ (Domain Knowledge)
- Tư duy logic và phân tích vấn đề
- Kỹ năng viết test case rõ ràng, có bao phủ cao
- Giao tiếp & báo cáo hiệu quả
- Tư duy phản biện (Critical Thinking)
- Tính tỉ mỉ, kiên nhẫn và chủ động học hỏi
Manual Testing và Automation Testing – Cạnh tranh hay bổ trợ?
| Manual Testing | Automation Testing |
| Test UI, UX, exploratory | Test regression, performance |
| Linh hoạt, sáng tạo | Tốc độ cao, chính xác |
| Không yêu cầu code | Cần kỹ năng lập trình |
| Thích hợp cho test nhanh, thay đổi liên tục | Thích hợp cho test lặp đi lặp lại |
Manual Testing không bị thay thế – nó bổ trợ hoàn hảo cho Automation. Một QA Engineer toàn diện cần vững Manual, giỏi Automation.
Công cụ hỗ trợ Manual Testing
Mặc dù là kiểm thử thủ công, nhưng công cụ vẫn rất cần thiết:
- Test management: TestRail, Zephyr, Qase, Xray
- Bug tracking: JIRA, Redmine, Trello
- Documentation: Confluence, Notion, Google Docs
- UI/UX Review: Figma, DevTools
- API Testing bán thủ công: Postman
Khi nào nên chọn Manual Testing?
Manual Testing phù hợp khi:
- Dự án mới bắt đầu hoặc yêu cầu thay đổi thường xuyên
- Cần test giao diện, trải nghiệm người dùng
- Dự án ngắn hạn hoặc ngân sách hạn chế
- Cần exploratory testing để phát hiện lỗi ngẫu nhiên
Kết luận: Manual Testing – Nền móng của nghề kiểm thử bền vững
Automation Testing là xu thế,
nhưng Manual Testing chính là nền tảng.
Một tester giỏi không chỉ “biết test”, mà phải “hiểu tại sao cần test” – hiểu sâu logic, luồng nghiệp vụ và hành vi người dùng.
Đó chính là giá trị mà Manual Testing mang lại.
💬 Công cụ có thể tự động, nhưng tư duy kiểm thử thì không thể.
Chuỗi blog “Hành trình Manual Testing từ A–Z” sắp ra mắt!
Hãy đón đọc các bài tiếp theo từ TopTest Blog:
- Phần 2: Viết Test Case hiệu quả và tránh sai lầm thường gặp
- Phần 3: Kỹ thuật Exploratory Testing chuyên sâu
- Phần 4: Nghệ thuật báo cáo lỗi (Defect Report) chuyên nghiệp
📞 Kết nối cùng TopTest
🌐 Website: https://toptest.vn
📌 LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/toptestvn
☎️ Hotline/Zalo: 0902 962 215
TopTest – Nâng tầm chất lượng, kiến tạo giá trị bền vững cho sản phẩm số.
🔖 Hashtag
#TopTest #ManualTesting #TestingFundamentals #QualityAssurance #TesterCareer #KiểmThửPhầnMềm #TopTestVN
